گیتار باس یا همان گیتار بیس، نقش اساسی را در موزیک ایفا میکند. در اصل هنگامی که شما به یک موزیک گوش میدهید، تمامی احساسات و عواطفی که از طریق هارمونی آهنگ درک میکنید، تماما وظیفه ی بیسیست می‌باشد. بسیاری از مردم فکر میکنند که گیتاربیس نقش چندانی در موزیک ندارد. اما در اصل اگر نت‌های بم و باس را موزیک حذف کنیم : ۱- موزیک مورد نظر دیگر قابل تحمل نخواهد بود. ۲- احساسات موسیقایی به درستی در ملودی منتقل نمی شود. در اصل همه ی ما هنگام شنیدن موزیک، به صدای گیتاربیس گوش میدهیم بدون اینکه خودمان بدانیم. در این مقاله میخواهیم در مورد پیکاپ‌های این ساز مهم صحبت کنیم تا نقش بیس در موزیک را به خوبی درک کنید. برای دریافت مقاله‌های علمی و شناخت انواع ساز میتوانید هم به سایت سازباز و هم وبسایت لایو استودیو ۲۴ مراجعه کنید. مقاله ی پیش رو به قلم شایان نمازی، استاد گیتار بیس به تحریر درآمده است.
پیکاپ چیست؟
از نظر فنی این یک مبدل است. وسیله ای که انرژی فیزیکی را از حرکت یک سیم باس به انرژی الکتریکی تبدیل میکند. صنعت و مواد مختلف مورد استفاده در ساخت پیکاپ می‌توانند لحن و لهجه ی ملودی را به طرز چشمگیری تغییر دهند. پیکاپ‌های گیتاربیس که در اشکال و طرح‌های مختلف وجود دارند به دو نوع اصلی تقسیم می‌شوند:
سیم پیچ تکی(Single coil)
این نوع پیکاپ، نام خود را از سیم پیچی داخل آن گرفته که دور یک آهنربا پیچیده شده است. پیکاپ Single Coil اغلب صدایی بسیار گسترده با High-End بالایی دارد، اگرچه همه چیز از تعداد سیم پیچ، نوع آهنرباهای مورد استفاده گرفته تا قظب‌های آهنربا، می‌تواند تفاوت زیادی در تن صدای گیتاربیس ایجاد کند؛ به عنوان مثال، سیم‌پیچ‌های تکی «Overwound» صدای گرم‌تری دارند و اغلب در فرکانس‌های میدرنج نیز قوی هستند.
اسپلیت کویل(Split-coil)
این کویل از دو کویل (قطب) پیکاپ مجزا تشکیل شده است که به صورت سری به هم متصل شده اند.
Humbucker
دو پیکاپ سینگل کویل که در کنار یکدیگر سیم پیچی شده اند و یکی از قطب‌ها وظیفه ی حذف نویز و گرم تر کردن صدا را دارد. به شکل تخصصی، با استفاده از یک سیم پیچ معکوس، “bucks hum” میکند. هامباکر “series-wired” نیز راه خوبی برای دریافت سیگنال “گرمتر” (بلندتر و حجیم تر) است، زیرا خروجی ترکیبی دو سیم پیچ به مراتب از یک پیکاپ تک کویل بالاتر است. این چیدمان یک میدرنج حجیم تر را برای صدای گرمتر نیز ارائه میکند. برعکس، این دو سیم پیچ را می‌توان به صورت موازی با یکدیگر سیم کشی کرد که مزایای یک هامباکر را ارائه میدهد، اما با لحنی شبیه تر به صدای پیکاپ سینگل کویل. علاوه بر این، یک هامباکر نیز می‌تواند “Tapped” شود و با استفاده از یک سوییچ، پیکاپ هامباکر را تبدیل به سینگل کویل کرد و سیگنال تنها از یک سیم پیچ از گیتاربیس ارسال می‌شود.
بیشتر بخوانید : اهمیت گیتاربیس در قطعات موسیقی
ترکیب پیکاپ‌ها در گیتار باس
اسپلیت کویل اولین بار در سال ۱۹۵۷ بر روی باس Fender Precision ظاهر شد. که اغلب به آن پی کویل یا پیکاپ پی بیس(p-bass) می‌گویند، صدایی بسیار خاص و شناخته شده دارد. دهه ۱۹۶۰ شاهد برای اولین بار گیتاربیس فندر جاز یا همان جَزبیس به بازار ارائه شد که دو پیکاپ تک کویل جدا از یکدیگر قرار گرفتند. این چیدمان پیکاپ، دامنه گسترده تری از فرکانس‌ها را نسبت به سیم‌پیچ اسپلیت دریافت میکند و هنگامی که هر دو پیکاپ روشن هستند، انگار هامباکر هستند و صدایی گرم که اغلب در پیکاپ‌های هامباکر شنیده می‌شود را تولید میکنند. هامباکر که از اولین نمایش خود در گیتاربیس Stingray از Music Man که در سال ۱۹۷۶ منتشر شد، به عنوان یک پیکاپ به سبک MM نیز شناخته می‌شود، یک پیکاپ قدرتمند است که از دو سیم پیچ در کنار هم تشکیل شده است که از کویل‌های بزرگتر ساخته می‌شود. در حالت معمولی گیتاربیس Stingray، صدای قابل شناسایی و خاص دارد و این شخصیت صدایی را مدینو پیکاپ‌های هامباکر می‌باشد.
بیشتر بخوانید : شناخت لوازم جانبی گیتار
پیکاپ‌های active
خوب، اگر می‌خواهید خروجی صدای گرمتر و قابلیت افزایش فرکانس‌ها و همچنین کاهش آنها را داشته باشید، به یک پیکاپ اکتیو نیاز دارید. این پیکاپ‌ها مزیت هایی از جمله افزایش میزان خروجی صدا، کاهش یفتن نویز تا نزدیک صفر، بافر برای کاهش مشکلات ناشی از از دست دادن سیگنال – برای مثال در کابل‌های طولانی و تغییر وضعیت از اکتیو به پسیو را دارا می‌باشند. استفاده از یک مدار تقویت کننده ی سیگنال به اسم بوستر در پیکاپ‌های اکتیو، به این معنی است که طراحی سیم پیچ را می‌توان بیشتر دستکاری کرد و این به نوبه خود به معنای انتخاب‌های بیشتر صدا است. توجه داشته باشید که میتوانید یک پیکاپ پسیو مانند مدل‌های توضیح داده شده در بالا را با یک مدار (pre-amp) داخلی جفت کنید. پیکاپ‌های اکتیو از یک (pre-amp) استفاده میکنند. (pre-amp) توسط یک باتری ۹ ولتی (یا گاهی اوقات ۲ عدد) تغذیه می‌شود. پری امپ به شما این امکان را میدهد که هم فرکانس‌ها را کاهش و یا تقویت کنید. این به شما کنترل بیشتری بر روی صدای گیتاربیس شما میدهد. میزان کنترل شما بستگی به ویژگی‌های پری امپ دارد. برخی از پیش آمپلی فایرها به سادگی دارای کنترل باس و اکولایز سه حالته (زیر، میدرنج، بم) هستند.
پیکاپ‌های passive در گیتار باس
اولین پیکاپ هایی که در گیتار باس استفاده شدند پسیو بودند. وقتی به ضبط‌های کلاسیک مانند آهنگ‌های Motown، James Jamerson، The Beatles و Cream گوش میدهید، نوا و طنینِ پیکاپ‌های پسیو را می‌شنوید. پیکاپ‌های پسیو معمولاً لحنی گرم، کامل، گرد و پویا دارند که از نظر شکیل بودن صدا، جذابیت آنها شمرده می‌شود. پیکاپ‌های پسیو امکان کنترل روی لحن خود به شما نمی دهند؛ اما گیتاربیس با پیکاپ‌های اکتیو مانند یک سیستم صدای استریو، به شما امکان کنترل برروی فرکانس‌های بم و زیر را میدهد. در پیکاپ‌های پسیو برای کنترل فرکانس‌های زیرو بم، تنها میتوانید با حذف کردن پیکاپ‌ها این کنترل را داشته باشید و با استفاده از پیچ ولوم مخصوص هر پیکاپ، این امکان به شما داده می‌شود که این لزوما بد نیست. شما فقط گزینه‌های کمتری برای شکل دادن به لحن پیکاپ‌های پسیو دارید. در ساخت و تولید پیکاپ‌های پسیو از آهنرباهای بزرگتر استفاده میکنند که این می‌تواند نویز بیشتری نسبت به پیکاپ‌های اکتیو در داخل پیکاپ و در نهایت صدای خروجی ایجاد کند.
بیشتر بخوانید : در گروه موسیقی چه سازی بزنیم؟
در این مقاله با انواع پیکاپ‌های گیتار باس آشنا شدیم. اصطلاحاتی که در این مقاله بکار رفته اند، تا حدودی تخصصی هستند و ممکن است شمایی که در حال خواندن مقاله هستید، تا حدودی گیج شوید. برای راهنمایی بیشتر میتوانید با کارشانسان مجموعه ی لایو استودیو ۲۴ و سازباز در تماس باشید.