در بین سازهای بادی، ساکسیفون یکی از پرطرفدار ترین سازها محسوب می شود. سازی که بیشتر در موسیقی جز و بلوز شنیده می شود و به عنوان یک ساز بادی خیلی خاص تلقی می شود. انواع و اقسام ساکسیفون در بازارهای بین المللی و همچنین ایران به فروش می رسد اما کمتر کسی به شناخت و تاریخچه ی این ساز گران قیمت پرداخته است. از شروع ساخت این ساز توسط آدولف ساکس تا به امروز، برندها و مدل های مختلفی از این ساز ارائه شده که در زیر به اختصار تمامی آنها را برای شما توضیح خواهیم داد.
بیشتر بخوانید : انواع سازهای باید غربی
پیدایش ساز ساکسیفون
ساز ساکسیفون اولین بار در سال ۱۸۴۰ توسط آدولف ساکس کلارینت نواز و فلوت زن بلژیکی اختراع شد و به اختصار نام او، نام این ساز را ساکسیفون نامیدند. آدولف سازنده ساز ساکسیفون اهل کشور بلژیک و زاده شهر دینان بود. او قصد داشت بهترین و قدرتمند ترین گروه ساز های بادی را بسازد و به نوعی بهترین ساز بادی را در دنیا خود بسازد. پیش از اینکه ساکسیفون را اختراع کند بر روی کلارینت تغییراتی ایجاد کرده بود که موجب ارتقای کلارینت هم شده بود و توانسته بود محدوده ی صدایی آن را افزایش دهد. آدولف ساکس، این ساز را در ۲۸ ژوئن ۱۸۴۰ در دو گروه ساز که شامل ۷ ساز بود ثبت نمود و هر کدام از ساز های ثبت شده آن در اندازه های مختلف بود جهت حمل آسان تر و راحت تر ساز ها آنها را در ابعاد مختلف ساخته بود تا افراد با هر سلیقه ای بتوانند ساز مورد علاقه خود را انتخاب کنند و بتوانند راحت تر با آن ساز ارتباط برقرار کنند.
جایگاه ساکسیفون
آدولف پس از سال های زیاد با ترکیب یک قمیش و یک بدنه از جنس برنج و و اعمال عمل های خاص آکوستیک توانست ساز بادی خارق العاده ای را ایجاد کند که پس از چند سال به سراسر جهان نیز انتقال یافت و به نوعی در جهان فراگیر شد. آدولف با ساخت ساکسیفون در اندازه های مختلف توانست انحصار آن را به مدت ۱۵ سال را برای خود بدست آورد و در سال ۱۸۸۶ قرارداد سایکس تمام شد. سپس موسیقی نوازان و ساکسیفون نوازان زیادی با کمک تولید کننده های ساز های بادی به نوبه و روش خود به طراحی و بهبود بخشیدن کلیدهای ساکسیفون پرداختند. جالب است به دلیل صدای بلند و حماسی ای که این ساز دارد در مجالس رسمی، در رژه های نظامی و مجالس نظامی از این ساز بادی استفاده می کنند و این ساز حسی حماسی و وطن پرستانه ایجاد می کند که دلیل استفاده آن در رژه ها و مراسم نیز همین می باشد. در قرن بیستم، که جاز و بلوز به موسیقی اولِ غرب تبدیل می‌شد، ساکسیفون هم جایگاه خود را پیدا کرد. در ساکسوفون هم، مانند دیگر سازهای بادی، بین تکنیک و تنفس تأثیر مستقیمی وجود دارد. بیشتر طرفداران ساکسیفون هم سیاه‌پوستان بودند که به پُرنفس بودن شهرت دارند و یکی‌یکی جادویی جدید به صدای آن اضافه می‌کردند و نامشان را در تاریخ نوازندگان ساکسیفون جاودانه کردند؛ مثل چارلی پارکر.
در خرید ساکسیفون ابتدا باید ساده ترین نوع و کوچکترین اندازه آن را انتخاب کرد چون هر چه اندازه ساز بزرگتر باشد نواختن آن بسیار سخت تر می باشد و همچنین ابزار های کوچک تر علاوه بر ارزانی استفاده راحت تری هم دارند.
انواع ساز ساکسیفون
سوپرانو: بالاترین صدا و قدرت را در میان تمام ساز ها دارد و بر روی کلید B می باشد. برای نواختن این نوع ساکسیفون مهارت بالایی نیاز است تا بتوان این ساز را به درستی نواخت و صدای ایده آل و مناسبی از آن گرفت. از این رو ساکسیفون سوپرانو یکی از حرفه ای ترین ساکسیفون ها در جهان و دنیا نامیده می شود و برای نواختن آن باید به شکل مداوم تمرین نمود.
آلتو: از مشهور ترین و شایع ترین ساکسیفون ها که اندازه آن متوسط می باشد. این نوع ساکسیفون را بهترین ساز بادی برای مبتدیان و تازه کاران می دانند و علت آن، کوچک بودن دهنی/قمیش آنهاست؛ همچنین کلید E شکل آن جهت تنظیم تخت بسیار آسان و ساده شده است. از نوازندگان ساز آلتو می توان به ساکسیفون نوکران مشهوری همچون؛ کنی گارت، فیل وودز و سانبورن اشاره کرد.
تنور: نسبت به آلتو بزرگ تر است و در محدوده ی صدایی انسان (مشابه صدا و تن انسان) می باشد. این نوع ساکسیفون دارای گردن طویل و کشیده می باشد. از این نوع ساز در موسیقی های جاز، پاپ، راک و بلوز استفاده می شود.
باریتون: ساکسیفون باریتون بزرگترین مدل در بین ساکسیفون هاست. این نوع ساز موسیقی دلنواز و آهنگ ملایمی را ایجاد می کند. از مشهور ترین و معروف ترین نوازندگان ساز باریتون می توان به موسیقی دان کنی همچون؛ پیر آدامز، جری مولیگان و سامولین اشاره کرد. پس از مدل آلتو، بهترین پیشنهاد برای هنرجویان ساکسیفون آلتو می باشد.
ساکسیفون های باس، کنترباس و ساب کنترباس نیز در بعضی از ارکستر ها دیده میشوند ولی نمی توان آنها را به عنوان یک ساز سولو نوازی تلقی کرد. بلکه بیشتر به عنوان حجم دهنده و ارکستر سمفونی از آنها استفاده می شود و نقش مکمل را در قطعات موسیقی دارند.
قمیش ساکسیفون
ساکسیفون بدنه ای برنجی دارد و مانند کلارینت و دیگر سازهای بادی، برای نواختن آن نیاز است که حتما قمیش بر روی آن قرار گیرد. اگر از قمیش تمام چوب برای نواختن ساکسیفون استفاده شود، اصطلاحا صدای ساکسیفون چوبی و آکوستیک خواهد بود و کمتر شخصیت فلزی و برنجی دارد.
در صورتی که به ساز ساکسیفون علاقه مند شدید و یا قصد خرید ساز دیگری را دارید می توانید با کارشناسان سازباز تماس بگیرید و یا به صفحه مشاوره خرید ساز مراجعه کنید و تمام سوالات خود را مطرح کنید.