هنگ درام اخیرا بسیار مورد توجه عموم قرار گرفته و یکی از محبوب ترین سازهای ساخته شده در قرن جدید محسوب می شود. هنگ درام یا همان هندپن، جزوِ سازهای کوبهای خود صدا و ملودیک است که با ضربهی انگشتان دست نواخته میشود؛ ساز هنگدرام اولین بار در سال های ۲۰۰۴ و ۲۰۰۵ ساخته شد. این ساز از دو صفحهی منحنی شکل از جنس فلز تولید می شود و به شکل قرینه به همدیگر میچسبند. روی قوس بالایی که به آن قوس دینگ میگویند نتها جایگذاری میشوند و در مرکز قوس زیرین که به آن گو میگویند یک سوراخ تعبیه شده است. این ساز نحوه ساخت جالب و دشواری دارد و تعداد سازندگان آن بسیار کم است. در ادامه این مقاله شما را با نحوه ساخت این ساز خوش صدا آشنا خواهیم کرد.
ابزارهای مورد نیاز برای ساخت هنگ درام
ابدا لوازم مورد نیار برای ساخت و تولید هنگدرام را آماده و تهیه می کنیم. کمتریم ابزار و وسایلی که نیاز است تا در کارگاه سازسازی برای ساخت هنگ درام وجود داشته باشد عبارتند از:
استند هیدروفرمینگ
چکش بادی یا مکانیکی
چکش نرم فایبر گلاس
چکش لاستیکی
قالب نت به تعداد و اندازه نتهای مورد نیاز اسکیل
قالب تن فیلد به تعداد و اندازه نتهای اسکیلچکش نت
دریل
مشعل
استند متحرک تیونینگ
دستگاه سنگ
کوره پخت هنگ درام
مراحل ساخت
۱. ساخت پوسته بالایی و پایینی
این ساز در حقیقت از ورق استیل مربعی به ابعاد ۶۸ سانتی متر ساخته میشود که ۵۷ سانتی متر از فضای وسط این مربع به عنوان بدنه اصلی ساز استفاده میشود و ۵.۴ سانتی متر از فضای لبه و حاشیهی ورق برای چسباندن دو پوسته به یکدیگر مورد استفاده قرار میگیرد و در کوک ساز تاثیری ندارد. سازنده ابتدا ورق را به کمک دستگاه هیدروفرمینگ به حالت منحنی و کاسهای صاف و یکدست در میآورد تا پوسته به شکل یک نیمکره به قطر ۵۷ سانتی متر و عمق ۱۵ سانتی متر درآید.
۲. مقاوم سازی پوسته و ساخت فولاد نیترات
پس از ساخت و شکل گیری پوسته ساز نوبت به مقاوم سازی پوستها میرسد. سازنده باید پوسته را با فولاد نیترات که در برابر زنگ زدگی مقاوم است و قدرت نگهداری کوک بسیار بالایی دارد، بپوشاند. او برای نیتروژنه کردن ورق فولاد باید پوستهها را به مدت ۵ الی ۱۲ ساعت در محفظهی بمباران نیتروژنی و در دمای ۵۰۰ تا ۵۸۰ درجه سانتی گراد قرار دهد. توجه کنید که این ساز را از فولاد نیترات یا استیل ضد زنگ میسازند و اگر سازنده برای ساخت از فولاد استیل استفاده کرد به دلیل مقاوت ذاتی که استیل دارد مرحلهی مقاوم سازی پوسته حذف میشود.
۳. ساخت قوس زیرین یا قوس گو
همانطور که گفتیم به قوس زیرین ساز گو میگویند. برای ساخت گو ابتدا به کمک دریل سوراخی در وسط پوستهی زیرین ایجاد میکنند. سپس با قالب گو و چکش آن را میکوبند تا حفرهای به قطر نه سانتی متر ایجاد شود. پس از اینکه حفره به قطر مورد نظر رسید آن را با چکش و سمباده صاف میکنند.
۴. ساخت قالب نت، تن فیلد و دینگ
سازنده باید بسته به تعداد نتهایی که میخواهد روی این صفحه ایجاد کند الگوی نت، تن فیلد و دینگ را داشته باشد. همهی این الگوها از گذشته تا به امروز از طریق تجربه، آزمایش و خطا ساخته شده اند و امروزه برخی از سازندگان برای ساخت قالبها از سازها و قالبهایی که قبلا ساخته شده استفاده میکنند.
توجه کنید که الگوی ساخت این قالبها توسط هر سازنده میتواند کمی متفاوت باشد و همین امر موجب ایجاد تفاوتهای جزئی در شکل ظاهری هنگ درام میشود.
۵. ایجاد نتها بر روی قوس بالایی یا قوس دینگ
یکی از حساسترین مراحل ساخت هنگ درام ساخت نتها و قوس دینگ است. ایجاد نتها بر روی پوسته بالایی به این صورت است که سازنده الگویی که از کاغذ یا مقوا تهیه کرده است را بر روی قسمت داخلی پوسته میگذارد و دو دایره داخلی (دیمپل، قسمت درونی هر نت محدب یا تو رفته) و خارجی (تن فیلد، قسمت صاف و بیضی شکل در اطراف نت) را با ماژیک مشخص میکند. سپس قالب فلزی یا کامپوزیت را بر روی قسمت بیرونی میچسباند و از داخل چکش کوبی میکند تا شکل و جایگاه نت مورد نظر حاصل شود. تمام نتها را به همین ترتیب ایجاد میکند و سپس به یراغ ساخت دینگ میرود. نحوه ساخت دینگ کاملا بر عکس نحوه ساخت نتها است.
پس از آن به کمک چکش بادی قسمت تن فیلد را ایجاد میکند و در نهایت همهی قسمتها و سطوح را با چکش نرم صاف میکند.
۶. رنگ کردن ساز
ساز هنگ درام میتواند رنگی در طیفهای آبی، بنفش، طوسی، نقرهای، کرم قهوهای و … داشته باشد. برای رسیدن به رنگ دلخواه مشعل را در مدت زمانی مشخص (بسته به رنگ انتخابی) بر روی ساز میگیرند.
۷. تیونینگ ساز
پس از ساخت ساز توینینگ آن مهمترین مرحله تولید ساز هنگ درام به شمار میرود. برای کوک و تیون کردن ساز آن را روی استند متحرک نصب میکنند و به نت مورد نظر آرام ضربه میزنند و با نرم افزار صدای نت را چک میکنند. تیون کردن ساز نیازمند تجربه، مهارت و حوصلهی زیادی است. پس از اینکه هر بار ساز تیون شد برای بالابردن مقاومت تیونینگ آن را به مدت سه تا چهار ساعت داخل کوره پخت با دمای ۵۵۰ درجه قرار میدهند تا فلز به استحکام نسبی و کشش سطحی آن به کشش سطحی به وجود آمده در اثر هیدرو فرمینگ یا ساخت نتها برسد. توجه کنید که هر چه عمل تیون و در کوره گذاشتن به دفعات بیشتری تکرار شودماندگاری کوک ساز نیز بیشتر میشود.
۸. اتصال دو صفحهی قوسی به یکدیگر
حاشیههای دو صفحه را که قرار است به یکدیگر چسبانده شوند خوب تمیز میکنند تا عاری از هرگونه غبار و آلودگی باشند؛ سپس حاشیهی پوست بالایی را به چسب مخصوص فلز آغشته میکنند و پوستهها را به یکدیگر میچسبانند. اکنون هنگ درام را به مدت ۱۲ ساعت در گیره مخصوص تحت فشار قرار میدهند تا صفحات خوب به یکدیگر بچسبند. پس از آن لبه اتصال دو پوسته به یکدیگر را با یک نوار پلاستیکی میپوشانند.
در نظر داشته باشید که ساز هنگدرام سازی مدرن محسوب می شود و این ساز ابتدا الهام گرفته شده از ساز تانگ درام است. به علت جدید و مدرن بودن این ساز، هنوز صنعت ساخت و تولید یکسان و تکنولوژی ثابتی ندارد به همین دلیل این ساز نسبت به تانگ درام گران تر بوده و پروسه ی ساخت آن بیشتر زمان می برد. هنگ درام عموما برای اشخاصی که به کمپینگ و طبیعت گردی علاقه دارند جذابیت بسیاری دارد.
سخن آخر
مراحل تولید ساز هنگدرام را شرح دادیم. دقت کنید که تولید و ساختن این ساز براحتی مطالعه ی این مقاله نیست و کاری بس دشوار است و سازنده را در معرض آسیبهای جسمی از جمله کم شنوایی، آسیبهایی به کمر، دست، گردن و … قرار میدهد. در صورتی که قصد خرید ساز هنگ درام را دارید و نیاز به مشاوره و راهنمایی بیشتری دارید می توانید به صفحه مشاوره خرید ساز مراجعه کنید و با با کارشناسان سازباز تماس بگیرید.