معیارهای کارشناسی ساز سنتور در سازباز

ساز سنتور یکی از پر طرفدارترین سازهای زهی است که ساختمان آن پیچیده تر از برخی  سازهای زهی- مضرابی است. همین پیچیدگی که ساختمان ساز سنتور وجود دارد، باعث صدای منحصر به فرد و بسیار گوش نوازی می شود. در این مقاله تلاش میکنیم تا در مورد صنعت و نحوه ی ساختمان این ساز اصیل ایرانی صحبت کنیم و اطلاعات کافی را در اختیار شما بگذاریم. در صورت نیاز به دریافت اطلاعات بیشتر نیز میتوانید با شماره تماس های مجموعه ی سازباز با کارشناسان ما صبحت کنید.

سلیقه در پرداخت چوب

در ساخت سنتور در اغلب موارد از چوب درخت گردو استفاده می شود. همچنین سنتور در مراحل مختلف با استفاده از رنده، سمباده، مُقار، لیسه و … مورد پرداخت قرار می­گیرد. میزان کیفیت پرداخت، رابطه مستقیمی با حوصله و سلیقه و مهارت سازنده سنتور دارد. منظور از پرداخت چوب سنتور ایجاد اشکال مختلف روی سنتور است.

کیفیت رنگرزی

یکی از مهم ترین عواملی که باعث تولید صدای بهتر و مطلوب تر می شود، نوع و کیفیت رنگرزی سنتور است. نوع رنگرزی تأثیر مستقیمی روی صدای سنتور دارد. سازندگان مختلف با توجه به مهارت و تجربه ای که دارند، از روش های مختلف برای رنگرزی سنتور از جمله لاک الکل، سیلر، شاپان و … استفاده می کنند. طبق تجربه و تحقیقات مختلف، سازی که با لاک رنگرزی شده است، کیفیت تولید صدای آن بهتر از روش های دیگر است. سیلر نیز به دلیل خاصیت پوشانندگی که دارد، میزان کیفیت صدای تولید شده توسط ساز را کاهش می دهد.

انضباط و چینش گوشی­ها

گوشی سنتور در طرف راست آن و روی کلاف قرار می گیرد.  سیم های سنتور از طریق گوشی ها  توسط اساتید حرفه ای یا سازنده سنتور کوک و تنظیم می شوند. نحوه قرار گیری و چینش گوشی ها روی سنتور و چگونگی شیوه سوراخ کاری و برقو زدن ساز اهمیت زیادی دارد. نحوه قرار گیری و تعبیه گوشی ها به صورت صحیح باعث کوک کردن دقیق تر و اصولی تر خواهد شد . نحوه چیدمان گوشی های خوش تراش علاوه بر تولید صدای مطلوب و منحصر به فرد، تأثیر زیادی در نگهداری بهتر کوک دارد.

کیفیت چسباندن کلاف، صفحه و کفه

یکی از مهم ترین مراحل  سنتور سازی، سرهم کردن و اتصال اجزای تشکیل دهنده سنتور به یک دیگر است. به طور کلی برای ساخت سنتور و نحوه اتصال و چینش اجزای سنتور به یک دیگر یک اصول کلی وجود دارد. اما از مهم ترین عواملی که باعث تولید صدای با کیفیت می شود، کیفیت و چگونگی اتصال کلاف، صفحه و کفه سنتور به یک دیگر است. علاوه بر این، چینش صحیح اجزا کنار یک دیگر تأثیر زیادی در زیبایی سنتور دارد.

تناسب وزن سنتور:

همان طور که در ابتدای مقاله گفته شد، در اکثر موارد برای ساخت سنتور از چوب درخت گردوی خشک با طول عمر بالا استفاده می شود. اما در برخی از سنتورها ضخامت های نا مناسب چوب یا خیس بودن آن باعث وزن زیاد سنتور می شود. در برخی موارد نیز سبک بودن زیاد سنتور به معنی پوک بودن چوب و یا ضعیف بودن آن است. برای اطلاع از این موضوع نیز نیاز به تجربه و مهارت بالا و مهارت شنیداری خوب هنگام نواختن سنتور است.

کیفیت صوتی یکی از فاکتورهای مهم و تأثیر گذار هنگام خرید و انتخاب سنتور، بسته به کیفیت صدایی است که تولید می کند.

مطالعه بیشتر: مراحل ساخت سنتور

یک دست بودن صدا

یک سنتور خوب و مطلوب در نت های مختلف دارای جنس صدای یکسان است. این ویژگی نشان دهنده تخصص بالای سازنده سنتور هنگام پل گذاری و تنظیم ضخامت صفحه و کفه سنتور است. حتی چینش و قرار گیری صحیح پل ها و چگونگی انتخاب ضخامت مناسب برای ساخت باعث می شود که پوزیسیون های صدای سنتور، رنگ و نوع صدای ایجاد شده، حجم صدا و تونالیته سنتور عوض نشود.

حجم صدا

انتخاب سنتور با حجم بالا یکی از مواردی است که باعث انتخاب آن سنتور می شود. حجم صدای مناسب سنتور نشان تخصص سازنده است. رسیدن به یک حجم بالای صوتی و پر قدرت برای سنتور هنگام ساخت آن بسیار دشوار است. برای تولید و ساخت حجم صدای مطلوب در سنتور لازم است که سازنده مهارت چوب شناسی و تنظیم ضخامت داشته باشد.

جنس صدا

یکی از بهترین سنتورهایی که بهترین سازندگان و نوازندگان سنتور آن را تایید می کند، سنتوری است که صدای یک نواخت و بدون تقه تولید می شود. تقه دار بودن، گزدار بودن صدا و … از مهم ترین عیوبی است که می­تواند جنس صدای ستور را ضعیف کند. در اصطلاح نوازندگان سنتوری جنس صدای خوبی دارد که صدای کریستالی، پخته، عمیق و جا افتاده داشته باشد.

نگهداری کوک

سیم های زرد و سفید سنتور با استفاده از گوشی هایی که در سمت چپ سنتور قرار گرفته، کوک می شوند. . چرخش راحت گوشی ها  و نداشتن حرکت پله ای، همچنین عدم برگشت گوشی ­ها پس از کوک کردن به معنی نگهداری مناسب کوک است. برای نگه داری کوک بهتر عوامل و فاکتورهای زیادی از جمله ضخامت صفحه، ارتفاع خرک ها، نحوه قرار گیری پل ها  و … تأثیر گذار  است.

مطالعه بیشتر: راهنمای خرید سنتور | نکاتی که باید هنگام خرید سنتور رعایت کرد