راهنمای خرید ساز

راهنمای خرید تنبک

راهنمای خرید تنبک

تنبک نماد ساز کوبه ای-ضربه ای در موسیقی ایرانی است. نوازندگی تنبک یا همان تمبک، تکنیک و پیچیدگی های فراوانی دارد که با استفاده از همان تکنیک ها، می تون زیر و بم تنبک و انواع ریتم ها را با صداهای متنوع ایجاد کرد. به همین دلیل با استفاده از تنبک، می توان فضاهای مختلفی را در موسیقی ایرانی ایجاد کرد که با اصالت موسیقی ایرانی همخوانی و هماهنگی داشته باشد. در برخی موارد به تنبک، تمبک، دمبک، دندونک یا ضرب نیز گفته می شود. از گذشته تا امروز تنبک نقش ویژه ای در هویت موسیقی ایرانی داشته و به طور کلی بخش ریتمیک و لازم برای موسیقی ایرانی را ایجاد می کند. در گذشته طبل های جام شکل، در سرزمین های خاورمیانه، سرزمین های شام، آسیای جنوبی، آفریقای شمالی و اروپای شرقی به عنوان نگهدارنده ی ریتم رواج داشته اند؛ اما تفاوت مهم تنبک با این سازها، به دلیل تفاوت در تکنیک نواختن آن از سایر سازهای این مجموعه می باشد.

همچنین تمبک در گذشته به عنوان یک ساز همراه در آواز خوانی یا هم نوازی در گروه های موسیقی نقش داشته است. افرادی که قصد یادگیری و نواختن تنبک را دارند، حتماً باید بتوانند از همه انگشتان خود استفاده کنند. استاد حسین تهرانی به عنوان پایه گذار مکتب نوین تمبک نوازی، در دهه های اخیر نقشی مستقل در تنبک و تک نوازی های خیره کننده داشته است.

معرفی ساختمان و اجزای تنبک

تنبک در گذشته از جنس سفال، چوب و فلز و پوست ساخته میشد اما در حال حاضر تنبک عموما از چوب گردو یا توت و پوست شتر و یا گوساله ساخته می شود. چوب گردو به دلیل چگالی بیشتری که دارد، استحکام آن نیز بهتر بوده و تقریبا ماندگاری ساز بیشتر خواهد بود. عموماً در ساخت تنبک از پوست طبیعی حیوانات استفاده می شود. اجزای تنبک عبارتند از:

پوست تنبک: دهانه بزرگ  یا دوره کلی تنبک که پوست روی آن کشیده می شود.

تنه تنبک: بزرگ ترین قسمت تنبک از نظر حجمی تنه آن میباشد. تنه تنبک معمولاً از چوب بوده و به صورت شیار دار طراحی و ساخته می شود. شیارهای موجود روی تنه تنبک از سٌر خوردن و افتادن تنبک جلوگیری می کند. اندازه تنه این ساز بسته به حجم و نوع  تنبک معمولاً دارای قطر ۱۸ تا ۲۲ سانتی متری است.

نفیر (گلویی) تنبک: گلوی تنبک اگر از بیرون به آن نگاه کنید، یک ساختار استوانه ای دارد. قسمت درونی نفیر تنبک مخروطی شکل است. در واقع نفیر یا گلویی تنبک یک واسطه بین دهانه کوچک و بدنه ساز است.

دهانه کوچک و بزرگ (کالیبر) تنبک: تنبک دارای یک دهانه کوچک و یک دهانه بزرگ است. دهانه بزرگ تنبک با پوست پوشیده و ساخته شده و قطر خارجی آن ۳۰ سانتی متر است. قطر داخلی دهانه بزرگ آن نیز دارای قطر ۲۵ سانتی متری است. دهانه کوچک تنبک دارای قطر ۱۸ الی ۲۲ سانتی متری است. فاصله بین دو دهانه کوچک و بزرگ این ساز نیز معمولاً ۴۵ سانتی متر در نظر گرفته است.

صنعت و ساختمان و ابعاد هر کدام از قسمت های تنبک، در کیفیت کلی ساز و طنین صدای آن موثر است. امروزه همانند گذشته تنبک های زور خانه یا به اصطلاح ضرب زورخانه ای را به شیوه سنتی قبل و با استفاده سفال می سازند. پوست استفاده شده برای تمبک، عموما از جنس پوست گوساله، شتر، بره یا میش است. هر کدام از این پوست ها بر اساس خصوصیات منحصر به فرد خود و ضخامتی که دارند، صدای ساز را تحت تأثیر قرار می دهند.

نکات مهم هنگام خرید تنبک

راهنمای خرید تنبک

لازمه یادگیری تنبک و تسلط بر آن مانند همه سازها،  تمرین مستمر و روزانه است. به همین دلیل لازم است که پس از گذشت حداقل ۳ جلسه از کلاس آموزشی هنر جو ساز را تهیه کند و با تمرین و ممارست به سطح معقولی از مهارت برسد. برای خرید تنبک نکات مهم و ضروری در این مقاله معرفی می کنیم که به تشخیص بهتر این ساز و خرید بهتر کمک می کند.

توجه به نوع پوست تنبک: اصلی ترین عامل برای مشخص کردن کیفیت یک تمبک، جنس پوست آن است. کیفیت پوست و نحوه پرداخت آن روی ساز، باعث مرغوب بودن تنبک و بهبود صدای آن می شود. بسیاری از نوازندگان عقیده دارند پوست هرچه کهنه تر باشد مرغوب تر است. انواع مختلف پوست (از جمله پوست گوساله، پوست شتر، پوست بره، و پوست میش) می توانند ساز را بم خوان یا زیر خوان کند. در واقع نوع پوست تعیین کننده طنین  تمبک ( بم تر یا زیر تر بودن) می باشد. انتخاب ساز با صدای زیر یا بم به سلیقه هنرجو یا توصیه استاد آن بستگی دارد. اگر میخواهید که تمبک صدایی زیر و در عین حال حجیم داشته باشد، پوست گوساله نازک و یا پوست نازک بز را انتخاب کنید. برای صدای بم و حجیم نیز، پوست کلفت گوساله یا شتر مناسب تر است. پیشنهاد می شود از همان ابتدای خرید تنبک و یادگیری ساز، حتماً تنک خود را با پوست طبیعی را انتخاب کنید. زیرا تنبک های طلقی ارزان، بی کیفیت و کم ارزش هستند.

مطالعه بیشتر: کتابهای آموزشی تنبک

توجه به میزان کشیده شدن پوست روی تنبک: پوست باید به مقدار لازم بر روی دهنه اصلی ساز کشیده شد باشد. در واقع نه خیلی محکم و نه خیلی شل روی تنبک قرار گیرد. برای آزمایش این مورد پوست را به سمت پایین فشار دهید. البته یک استاد پیش کسوت، با توجه با شنیدن صدای ساز میزان کشیدگی پوست را تشخیص می دهد. کشیدگی و یا فشردگی پوست تنبک باید به گونه ای باشد که بیشتر از چند میلی متر پایین نرود.

خوش استایل یا خوش تراش بودن تنبک: منظور از خوش استیل بودن وجود تناسب بین ابعاد بخش های مختلف تنبک است. در واقع برابر بودن قطر دهانه با طول نفیر یا گلویی تنبک، معیار خوش استیل بودن تنبک تلقی می شود. تنه تنبک نیز  اگر کاملا استوانه ای نباشد و کمی منحنی باشد، نواختن ساز آسان تر و بهتر است.

وزن تنبک: وزن تنبک بهتر است بیش از اندازه سبک و یا سنگین نباشد. تنبک زمان نواختن روی ران پا قرار می گیرد و وزن زیاد آن ممکن است باعث خستگی زیاد نوازنده شود.

توجه به قیمت تنبک: معمولاً با توجه به سطح نوازندگی هنرجوی تنبک، نوع و قیمت سازی که پیشنهاد می شود، متفاوت است. اگر در ابتدای راه و مبتدی هستید و یا قصد دارید ساز خود را ارتقاء بدهید “استاندارد بودن ساز” شرط اصلی و مهم در تعیین کیفیت و قیمت تمبک است. یک تنبک استاندارد و متناسب با بودجه خود خریداری کنید. علاوه بر این، پرداخت های هنری مختلف از جمله منبت کاری، خاتم کاری، یا نقش های مینیاتوری که روی تنبک ایجاد شده ، تاثیر زیادی روی قیمت تنبک دارد.

جنس چوب تنبک: برای ساخت تنبک معمولاً از چوب درخت گردو، چوب توت، چوب افرا یا زبان گنجشک یا از سایر درختان جنگلی استفاده می شود. باید برای ساخت تنبک چوب تنبک یکپارچه، تو پر، فاقد گره و زدگی باشد. وجود گره یا زدگی در چوب باعث بروز مشکلات و دردسرهای زیادی برای نوازنده می شود. همچنین تنبک هایی که به صورت چند تکه یعنی با چندین تکه چوب به هم چسبیده ساخته شده باشد، موقع تعویض پوست دچار شکستگی می شود. علاوه بر این، جنس نوع چوب روی قیمت تنبک نیز تاثیر زیادی دارد.

سخن آخر:

در این مقاله نکات مهمی اشاره شد که برای خرید تنبک بسیار کاربردی می‌باشند اما در صورتی برای خرید ساز نیاز به راهنمایی بیشتر دارید می‌توانید به صفحه مشاوره خرید ساز مراجعه کنید یا با کارشناسان سازباز تماس بگیرید.

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *